Bywają przypadki, że ojciec umiera, pozostawiając poczęte przez siebie, ale jeszcze nienarodzone dziecko. Pojawia się wówczas pytanie, czy dziecko to może dziedziczyć po nim spadek? Sprawdź, co mówi prawo o takich sytuacjach.
Dziecko nienarodzone dziedziczy spadek
Jak wyjaśnia adwokat Anna Szirch, co do zasady dziecko poczęte, choć jeszcze nienarodzone, dziedziczy spadek po ojcu pod warunkiem, że urodzi się żywe. Kwestię tę reguluje przepis artykułu 927 kodeksu cywilnego. Urodzenie żywego dziecka to bezwzględny warunek uczestnictwa w dziedziczeniu. Nie jest natomiast istotne, czy dziecko to będzie posiadało dalszą zdolność do życia. Nawet jeśli więc urodzi się żywe, ale umrze niedługo po porodzie, to i tak zostanie pełnoprawnym spadkobiercą. Rozpoczęcie terminu odrzucenia bądź przyjęcia spadku liczy się od chwili żywych narodzin dziecka. Dziecko nienarodzone dziedziczy na podstawie dziedziczenia ustawowego lub testamentu.
Poczęte dziecko ma zatem takie same prawa, jak dziecko już narodzone. Nie jest przy tym istotne, czy pochodzi ono ze związku małżeńskiego, czy też jest potomkiem pozamałżeńskim. Nie ma ponadto znaczenia, w jaki sposób zostało ono poczęte: zarówno dzieci poczęte w sposób naturalny, jak i metodą in vitro, a nawet w wyniku gwałtu dziedziczą po spadkodawcy na takich samych zasadach.
Kurator dziecka nienarodzonego
Nad prawami poczętego dziecka może, ale nie musi, czuwać ustanowiony do tego celu kurator. Jego obowiązkiem jest dokonanie czynności zabezpieczających spadek przed naruszeniami, np. zniszczeniem, uszkodzeniem albo nieuprawnionym rozporządzaniem. Kurator dziecka poczętego może też uczestniczyć w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, jeśli zostało ono wszczęte jeszcze przed urodzeniem dziecka.
Dziedziczenie długów
Warto pamiętać, że zdolność dziedziczenia obejmuje nie tylko prawa, ale i obowiązki. Przyjęcie spadku wiąże się zatem nie tylko z możliwością uzyskania ruchomości czy nieruchomości, ale również przejęciem ewentualnych długów i koniecznością ich spłaty. Jeśli rodzic bądź opiekun prawny w ciągu pół roku od narodzin potomka nie podejmie żadnych kroków związanych z odrzuceniem spadku, to automatycznie dochodzi do jego dziedziczenia wraz z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, czyli zadłużeniem. Co istotne jednak, prawo stanowi, że potomek ma w tym przypadku obowiązek spłacenia długów tylko do wysokości aktywów. Adwokat Anna Szirch wyjaśnia to na przykładzie: – Załóżmy, że dług wynosi 500 tysięcy złotych, ale aktywa spadku wynoszą tylko 5 tysięcy. Spadkobierca jest więc zobowiązany do ich pokrycia w kwocie maksymalnej 5 tysięcy złotych.
Odrzucenie spadku i zgoda sądu rodzinnego
Możliwe jest też całkowite odrzucenie spadku. W takim przypadku sąd rodzinny musi wydać zgodę, ważąc interesy dziecka. Sąd najczęściej zgadza się na odrzucenie spadku, gdy ojciec pozostawił po sobie tylko długi, bez majątku. Może jednak wydać przeciwną decyzję, kiedy np. zadłużenie jest znacznie niższe niż wartość majątku. Na przykład, dług wynosi 100 tysięcy złotych, a pozostawiona nieruchomość ma wartość 600 tysięcy.